Halkın makat bölgesinde yaşadığı her sıkıntıya, “basurdur” demeleriyle ilk yanlış karşımıza çıkıyor. Bunun üzerine utandıkları için doktora gitmeyip, kendilerince yöntemlerle çare bulmaya çalışmaları eklenince, iyileşmeyen ve tekrarlayan bir hastalık süreci oluşuyor. Biz de öncelikli olarak, makat bölgesinde belirti veren hastalıkların neler olabileceğinden bahsedip, asıl basur hastalığının (hemoroid hastalığı) tanı ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.

            Makat bölgesinde çekilen ağrıların, kanamanın, şişliklerin makat bölgesi hastalıklarına göre çeşitlemeleri vardır. Ağrıyı ele alırsak, dışkılama sırasında ve sonrasında devam eden ağrı, bize makat çatlağı (anal fissür) dediğimiz hastalığı ilk olarak akla getirir. Basur hastalığının ileri evrelerinde de ağrı yaşanabilir. Kanama ise, fazla ıkınmanın yarattığı basınçla makat çatlağında da, basur hastalığında da beklenebilecek bir belirtidir. Ama durmayan, uzun süreli makat kanaması, kalın bağırsak yırtılmalarından kanserlerine kadar geniş bir hastalık skalasındaki bir belirti olacağına dair şüphe uyandırır. Makat (anüs) etrafındaki şişlikler ise genelde basur hastalığının habercisidir. Bu şişliklerin kendiliğinden içeri girebiliyor olması, orta derecede basur belirtisiyken, elle itilmesine rağmen girmiyor olması ileri derecede basur habercisidir. Uzun lafın kısası, makat bölgesindeki her sıkıntı basur hastalığına işaret değildir. O bölgede görülen birçok hastalık mevcuttur. Bu sebeple, yaşadığınız her sıkıntıda utanmadan doktorunuza başvurmalı, gerekli tedaviyi almalısınız.

Basur Hastalığı (Hemoroidal Hastalık) Nedir?

            Makatın iç bölgesinde kılcal damarlardan oluşan yastıkçık yapılar vardır. Bu yapılara hemoroid denir. Hemoroidler herkeste vardır ve sıvı-gaz çıkışının istemsiz olmasını engelleyen yastıkçık görevi görürler. Hemoroid damarlarının genişleyip, iltihaplanması sonucu, şişerek dışarı sarkması ile hemoroidal hastalık oluşur.

Basur Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

            Makat etrafında şişlik ve ağrı, kaşıntı, anal bölgede hassasiyet ve dışkılama sonrasında ağrısız kanama belirtileriyle basur hastalığı şüphesi uyanabilir. Doktorun yaptığı fizik muayene ile de tanı koyulur.

Basur Hastalığı Sebepleri ve Korunma Yöntemleri Nelerdir?

            Basur hastalığı için de, makat çatlağı (anal fissür) için de en temel sebep kabızlıktır. Kabızlık sonucu oluşan fazla ıkınma hem hemoroid yapılarına zarar vermekte, hem de makatın iç kısmında çatlaklar meydana getirmektedir. Öncelikli olarak, bu tür hastalıklardan korunmak için kabızlığı önleyecek yöntemler izlenmelidir. Bol su tüketilmeli, lifli veya kepekli gıdalarla beslenilmelidir. Diğer bir sebep ise, doğru tuvalet alışkanlığının olmamasıdır. Doğru tuvalet;

*Düzenli olarak, her sabah uyandıktan sonraki ilk yarım saatte tuvalete gitmek,

*Gün içinde dışkılama ihtiyacı hissettiğiniz anda tuvalete gitmek, ertelememek,

*Tuvalette 2-3 dakikadan kısa süre kalmaya çalışmak,

*Tuvalette mümkün olduğunca az ıkınmak

*Mümkünse dışkılama sırasında çömelmek şeklinde olmalıdır.

Şişmanlık ve gebelik de hemoroidal hastalık için risk faktörü oluşturmaktadır.

Basur Hastalığı Tedavileri Nelerdir?

            Basurların seviyeleri olduğundan bahsetmiştik. Tedavi yöntemi de basurun derecesine göre şekillenmektedir. Orta derecede basur hastalığında;

*Hemoroid şişliği içindeki kan dolaşımını artırarak, şişliği azaltmaya yardımcı olan ilaçlar,

*Ağrıyı, kaşıntıyı, rahatsızlık hissini azaltan kremler,

*Gerekiyorsa dışkı yumuşatıcı, kabızlık önleyici ilaçlar verilir. Bu ilaçlarla basur şişliklerinin inmesi ve şikayetlerin dindirilmesi amaçlanır.

Ama basur ileri derecede ise, yani şişlikler elle itildiğinde dahi içeri girmiyorsa, tedavi ameliyattır.

En önemlisi!

            Basur hastalığı ve makat çatlağı, her iki hastalık için de en önemli tedavi yöntemi sıcak su oturma banyolarıdır. Fazla önem verilmeyen bu mevzu, hem çok büyük bir rahatlama getirecektir, hem de hemoroid şişliklerinin inmesinde büyük rol oynayacaktır. İlk yapıldığında şişliklerin artması beklenen bir durumdur, devamı getirildiğinde şişliklerdeki gerileme görülecektir. Şişlik arttı diye, oturma banyolarından vazgeçilmemelidir. Günde 3-4 kere, en az 10 dakika yakmayacak kadar sıcak suda oturulmaya önem verilmelidir.

Hemoroid Ameliyatı Dışkı Tutamamaya Sebep Olur mu?

            Hemoroidal hastalığın ileri evresinde ameliyat gerekebileceğini söylemiştik. Bu ameliyatta şişlikler kesilir, meydana gelen açıklıklar dikilerek makat halkasının bütünlüğü yeniden sağlanır. Makat iç kasının (internal anal sfinkter) kesilmesi girişimi veya makat dış kasının (eksternal anal sfinkter) yaralanması halinde % 0-15 oranında gaz veya dışkı kaçırma sorunu gelişebilir.

Sonuç olarak,

            Makat bölgesinde benzer belirtileri gösterebilen birçok hastalık mevcuttur. Önemli olan doğru tanıyla doğru tedavi yöntemini uygulamaktır. Basur hastalığı için de, anal fissür için de, kabızlığı önleme ve doğru tuvalet alışkanlığı başta olmak üzere, beslenmeye dikkat etme ve egzersiz korunma yöntemlerinden en önemlileridir. Her iki hastalık sürecinde de, sıcak su oturma banyoları çok büyük öneme sahiptir, kesinlikle göz ardı edilmemesi gerekir. Makat bölgesi hastalıklarında, utanmadan ve ertelemeden genel cerrahi uzmanınıza gitmeli ve hem medikal hem kişisel tedavi yöntemlerini uygulamalısınız.

Sağlık sizinle olsun.

Stj. Dr. Tuğba EREL

Düzce Objektif – Her Şey Basur Değil! Köşe Yazısı