‘Bu çocuk songünlerde çok su içiyordu, bazı gecelerde bu yüzden altına kaçırıyordu. Bu günde karnım ağrıyor demeye başladı. Sonra saçma sapan hateketleride başladı. Ateşi de çıktı. Menengiç mi yosam? ‘
DKA da Bulgular:
Karın ağrısı
Şuur değişikliği
Çok su içme çok idrar çıkma
Ateş
Güçsüzlük
Bulantı Kusma
Baş dönmesi
Halsizlik
Dehidratasyon
İştahsızlık
………
DKA tanısı;
1. Asidoz ( pH 7.30 altında)
2. HCO3 (Bikarbonat 17 ve altında)
3. Tabiki adını veren KETON (Ketonüri veya Ketonemi)
Şart değil ama olursa tanı daha da net hale gelir; Anyon açığının 10mEq/L üzerinde ve Kan Şekeri düzeyinin 250 mg/dl üzerinde olması.
Tamam tanıyı koydum! Tedavide ne yapayım?
Sakın hemen insüline sarılma!
Önce bol sıvı ver.
Kan Şekeri ve Elektrolit için kan gönder,
Aldığı çıkardığı takibi için foley katater,
DKA neden olabilecek nedenleri araştır ( En sık enfeksiyon, Endojen veya eksojen stres)
SIVI TEDAVİSİ
1. İzotonik (%0.9 NaCL) (Salin) tercih edilir. 15-20 ml/kg/saat
2. Tercih;
Yetişkinde 2000 ml bolus ver
Sonra 2000 ml yi 4 saatte ver (500 ml/saat)
Sonra 250 ml/ saat Keton negatif ve asidoz düzelinceye kadar devam et.
Keton negatif ve asidoz düzelince normal infüzyona veya infüzyonu kesersin. Hastaya göre karar ver.
İnsüline başlamayacak mıyız?
HAYIR POTASYUMU GÖRMEDEN OLMAZ!
POTASYUM
Glikoz + İnsülin potasyumu hücre içine gönderir. Hipopotasemi komplikasyonları ortaya çıkabilir. Bu nedenle potasyum değerine göre potasyum replasmanı yapılmalı, sonrasında insülin başlanmalıdır.
K=3 altında ise insülin verme! Her 1000 ml sıvıya 30 meq KCL koy.
K=3-5 ise her 1000 ml sıvıya 20 meq KCL koy ve İnsüline başla
K=5-6 ise her 1000 ml sıvıya 10 meq KCL koy ve insülin ver
K=6 nın üzerinde ise K verme. İnsülin başla.
İNSÜLİN
Tekrar hatırlatalım. K görmeden başlama!
0.1 – 0.15 ünite/kg iv puşe,
0.1 ünite/kg/saat infüzyon başla
Amaç kan şekeri düzeyinde saatte 50-70 mg/dk düşüş elde etmek. Bu düşüşü elde etmek için doz ayarlanır.
Kan şekeri düzeyi 200 mg/dl ve altına iner ancak keton pozitif ve/veya asidoz devam ediyorsa insülin dozu yarıya indirilip (0.02 – 0.05 ünite/kg/saat dozuna düşülür) %5 Dextroz infüzyonu başlanır. Kan şekeri düzeyi 150 – 200 mg/dl arasında tutulmaya çalışılmalıdır. Bu durum Keton negatif ve/veya asidoz düzelinceye kadar sürdürülür.
Peki BİKARBONAT verelim mi?
Net bir kanıt yok. Ancak pH 7 nin altında ise verilmesi önerilmektedir. Üzerinde ise önerilmiyor.
İLLA YOĞUN BAKIM MI?
Elinde imkan varsa EVET! Yoksa tedavi her şey, yoğunbakım için sevk hiç bir şey!
Hastayı yoğun bakımamaçlı sevk ettiğinizde, en az beş saatlik yola gidecek. Servisten daha az donanımlı Ambulansla!
Serviste kalması mı risk? Sevk etmek mi?
Doktor cesaretli olmalı. Tabiki şikayet edilebilirsin. Tabiki soruşturma açılabilir. Her şikayette, her soruşturma da suçlu olduğun, hata yaptığın anlamına gelmez.
Ben senin bakışını sevmedim diye şikayetçi olabilir miyim? Tamam aptalca ama evet şikayet edebilirim. Ben aptalca bir nedenle şikayetçi oldum diye bakmayacak mısın dünyaya, kör mü olacaksın.
DKA da mortalite %2-10
Peki bu oran sizce İKİ METREKARE VE İMKANLARI KISITLI AMBULANSDA NE KADARDIR?
Ambulansta K, Na, Cl, Kan Gazı bakabiliniyor mu? Bu elektrolit değerine göre tedavi planında ekleme ve çıkarma yapıması gerekmez mi?
Hasta benden çıksın, hasta yakınları ile uğraşmayayayım da ne olursa olsun mantığı;
Kaynaklar:Koyuncu M et al.
med2015_pag-1013-1017.pdf erişimi için tıklayın
acilci.net
Tıp ve Sağlık Gündemi 