Varisler, vücudumuzdaki yüzeyel toplardamarların fonksiyonel bir bozukluğuyla genişlemesi sonucu oluşur.
Toplardamarlar, bacaklarımızdaki az oksijenli, diğer bir deyimle kirli kanı temizlenmesi için kalbe ve akciğerlere taşıyan damarlardır. Bu damarlarda kanın yukarı doğru çıkmasına yardımcı olan ve geri aşağı akmasını engelleyen kapaklar vardır. Eğer bu kapaklarda bir bozukluk olursa, kan aşağı doğru kaçak yapar ve bacaklardaki yüzeyel toplardamarlarda basınç oluşturarak varislere neden olur. Toplumda sıklığı %20-40 arası değişen, özellikle uzun süre ayakta kalan meslek gruplarında görülen varisin, genetik olarak geçişi de birçok çalışmayla gösterilmiştir. Diğer risk altındaki gruplar ise, sigara içenler, kilolu olanlar, aşırı sıcağa sürekli maruz kalanlar, kadınlardan hamilelik ve doğum geçirmiş olanlardır.
Varis tedavisi nasıldır?
Varisleri boyutlarına göre sınıflandırıp, tedaviyi de bu ölçüde uyguluyoruz. Bizim için en masum varisler, kılcal varis dediğimiz, deriden çıkıntı yapmayan, kırmızı-mor renkli ince çizgiler halinde gözlemlediklerimizdir. Lakin varislerin oluştuğu damarlar genişledikçe ortaya çıkan yakınmalar da artıyor. Gece krampları, bacaklarda kaşıntı ve şişlik, ayakta kalınca ağrı ve ağırlık hissi bu yakınmaların başında gelir. Bu sıkıntıları yok etme sürecindeki tedavi seçimi de, varislerden kurtulma adına çok önemlidir.
Birçok cerrah, varislerde cerrahi müdahaleyi en son plana atmaktadır. Kılcal varislerin tedavisinde skleroterapi dediğimiz, iğneyle verilen damar kurutucu ilaç tercih edilmekteyken, daha büyük varislerde lazer ve radyofrekans yöntemleri kullanılmaktadır. Dünyada en sık kullanılan yöntem lazer yöntemidir. Lazer tedavi başarısı %95-100 arasındadır. Eğer ağrı, kramp, şişlik gibi şikayetler artmışsa mutlaka doktora danışılıp, uygun tedavi yöntemi seçilmelidir.
Varis başlangıcında veya risk grubunda olanlar nelere dikkat etmelidir?
*Sıcak, damarları genişleten bir faktör olduğu için, kaplıca, sauna gibi aşırı sıcak ortamlardan uzak durun.
*Çok yüksek topuklu ayakkabıları sürekli kullanmayın.
*Uzun süre ayakta aynı pozisyonda durmayın.
*Düzenli yürüyüş ile kanın dolaşımını hızlandırmaya çalışın.
*Kilo varisleri çoğalttığı için fazla kilolarınızdan kurtulmaya çalışın.
Varis çorapları tedavi edici midir?
Varis çorabının, varislerin sebep olduğu ağrı, şişkinlik gibi yakınmaları azalttığı doğrudur. Varis çorabı bacağınız boyunca, ayaklardan yukarı doğru azalan bir basınç uygular. Böylece kanın aşağıdan yukarı akımını kolaylaştırıp, göllenmesini engeller. Lakin sahip olduğunuz varisi azaltmaz, yok etmez. Düzenli kullanım ile varislerin ilerlemesini ve oluşan yakınmaları durdurur.
İlerleyen varisler tedavi edilmezse ne olur?
Varisler tedavi edilmezse ileri aşamada, çeşitli ödemlere ve yaralara neden olabilir. Bu sebeple ağrı ve şişlik oluşturan, deriden kabartı veren varislerde mutlaka doktorunuza danışmalı, gerekli tedaviyi almalısınız.
Sağlık sizinle olsun.
Stj.Dr. Tuğba EREL
Tıp ve Sağlık Gündemi 