Acil hipertansiyon 3 şekilde tanımlayabiliriz.

1. Acil hızlı tansiyon düşürülmesi gereken: HİPERTANSİF EMERGENCY
2. Tansiyon yavaş düşürülmesi gereken: HİPERTANSİF URGENCY
3. Asla tansiyona dokunulmaması gereken durum

Peki bunlar nedir?
1. Hipertansif emergency:
İlerleyici Uç Organ Hasarının Eşlik Ettiği şiddetli kan basıncı yüksekliği
• Kafa içi kanama
Serebral iskemik inme
• Hipertansif ensefalopati
• Aort disseksiyonu
• Akut miyokard iskemisi – infarktüsü
• Akut pulmoner ödem – Akut konjestif kalp yetmezliği
• Akut Böbrek yetmezliği
• Eklampsi
BUNLARDA TANSİYON HIZLI DÜŞÜRÜLMELİ!

Peki bu durumun semptomları nelerdir?
• Genel semptomlar: Terleme, ateş basması, nefes darlığı, ölüm korkusu, kulak çınlaması
• Serebrovasküler: Generalize başağrısı, baş dönmesi, bulantı, fokal nörolojik bulgular, konvülzyon, koma
• Kardiyovasküler: Çarpıntı, ritm bozuklukları, göğüs ağrısı, dispne,
• Oküler: Noktalı görme, görme defektleri, diplopi ve körlük.
• Renal; Proteinüri, oligüri ve/veya hematüri

TEDAVİ:
>MUTLAKA İV ANTİHİPERTANSİFLER İLE YAPILIR
>ORAL VERİLMEZ
>AKCİĞER ÖDEMİ YOKSA FRUSEMİD YANİ LASİKS KULLANILMAZ
AKCİĞER ÖDEMİ VAR İSE LASİKS KULLANILIR
>AORT DİSEKSİYONU DA EN GEÇ 30 DAKİKADA NORMAL SEVİYELERE İNDİRMEK GEREKİRKEN
*****DİĞER DURUMLARDA SAATTE %20-25 ORANINDA DÜŞÜRÜLMELİDİR***** YANİ DAHA HIZLI DÜŞÜRÜLMEMELİ

>DAHA HIZLI DÜŞÜRÜLMESİ İSKEMİK HADİSELERİ TETİKLEYEBİLİR

>ŞAYET İNME (SVH ) TANISI VAR İSE SİSTOLİK TANSİYON 170 mmHg CİVARINDA TUTULMALIDIR
ÇÜNKÜ İNMEDE SİSTOLİK TANSİYON 150 mmHg ALTINDA ve 210 mmHg ÜZERİNDE MORTALİTE ARTAR
ŞAYET HASTAYA TROMBOLİTİK VERECEK İSEK SİSTOLİK TANSİYON 185 mmHg ÜZERİNDE İSE MÜDEHALE ET
ŞAYET TROMBOLİTİK VERMEYECEK İSEK 210mmHg ÜZERİNDE İSE MÜDEHALE ET
BUNLARIN ALTINDA İSE DOKUNMA
2. Hipertansif Urgency:
– Baş ağrısı
– Epistaksis
– Ense ağrısı
– Rahatsızlık hissi

ORAL ANTİHİPERTANSİF (Kaptıpril) KULLANILIR
KALP YETMEZLİĞİ BULGULARI YANİ AKCİĞER BAZALDE RALLER VEYA PRETİBİAL ÖDEM YOK İSE
LASİKSİN YERİ YOKTUR

24 saatte kontrol altına alınması yeterlidir
Hasta rahatladıktan sonra kullandığı antihipertansife devam etmesi ve polikliniğe gelmesi önerisi ile taburcu edilir
Bu hastalarda da 2 saatte %20 den daha hızlı düşürülmemelidir
Aynı şekilde iskemiyi tetikleyebilir

3. ASLA DOKUNULMAMASI GEREKEN DURUM
Semptom yok
Rahatsızlık yok
Tesadüfen yüksek

*Bu hastaların tansiyonu ASLA düşürülmez.

Hastanın tansiyon problemi olduğu, incelenmesi gerektiği ve bunun içinde polikliniğe veya aile hekimine başvurması gerektiği önerisinde bulunulur.

*****UNUTMAYIN TANSİYONU HIZLI DÜŞÜRMEK VEYA SEMPTOMSUZ HASTANIN TANSİYONUNU DÜŞÜRMEK
HİÇ DÜŞÜRMEMEKTEN DAHA TEHLİKELİDİR*****
Ancak hasta polikliniğe gitmeyeceğini düşünüyorsanız, hastanın uyumu kötü ise kontrollü yavaş düşürülebilinir.

Şimdi İV tedaviden bahsedelim.
Nitropurisiyad (Niprus)
Nitrat (Perlinganit)
Esmolol (Brevibloc)

NİPRUS: Çok güvenilir bir iv antihipertansif
Yarı ömrü kısa
Doz ayarlaması kolay
İster hızlı ister yavaş düşür
Dezavantajı: ışıktan etkilenir
Serum seri dahil alininyum folyo ile kaplamak gerek
Uzun süre kullanımda siyanür toksiditesi görülebilir
Bir dezavantaj da sık tansiyon monitörü gerekir

NİTRAT (En çok bilinen ticari adı ile PERLİNGANİT): Niprusdan sonra ikinci tercih ilaç
Yarı ömrü biraz daha uzun
Ancak çok düşük dozlarda pvc den emilir
Pvc serum setleri yani
Bunu engellemek için hızı en az 20cc/saat olmalı
500 cc sf içine 2 ampul Perlinganit konur ve 20cc/h ile başlanır
Yavaş attırılır
Max 200cc/h
AKS mutlaka kullanılmalı (sağ veya posterior mı değil ise)

ESMOLOL (Örnek ticari isim: Brevibloc): beta blokör
Hem bradikardi hem tansiyon düşürmek gerekiyor ise güvenli bir ilaç
Brevibloc aort diseksiyonu ve intraktanial kanamalarda tansiyon düşürmek için birinci tercih

FUROSEMİD (Desal,Lasix olarak sık bilinir): sadece kalp yetmezliği varsa kullanılmalı
Çünkü dehidratasyon yapar
Dehidratasyonda hasta üzerine olumsuz etkileri olur
Yani kaş yaparken göz çıkarılır

Özetle: Şayet hastada uç organ hasarı yoksa
Kapril ve yanında uzun etkili bir antihipertansif ile yavaş düşmesi tercih edilmeli!

Son söz: PRIMUM NON NOCERE ( ÖNCE ZARAR VERME!)

Yrd. Doç. Dr. Murat KOYUNCU
Karabük Üniversitesi Tıp Fakültesi
Acil Tıp Anabilim Dalı