Mevsim geçişleri yaşadığımız günlerde, ani hava değişikliklerine çocukların toleransı daha azdır. Bu durum hastalıklara yakalanma risklerini arttırır. Hastalıklarla beraber bilinçsiz kullanılan antibiyotikler, direnç oluşturuyor ve gelecekte karşılaşılacak hastalıkların tedavisini zorlaştırıyor.

Antibiyotik Hangi Durumlarda Kullanılır?

Enfeksiyonel hastalıklar genellikle bakteri veya virüs kaynaklıdır. Gribal enfeksiyonlar, nezle, suçiçeği, kabakulak gibi hastalıklar virüs kaynaklıdır (viraldir). Viral hastalıklarda antibiyotik kullanmak gereksizdir, tedavi edici değildir. Bu tür hastalıklarda bağışıklık sistemi virüslerle savaşır, destek tedavisi ( bol sıvı alımı, istirahat, gerekiyorsa ateş düşürücü ve ağrı kesici tedavisi ) uygulamak yeterlidir. Çocuklarda 6 ay-2 yaş arasında yılda ortalama 5-8 kez görülebilen üst solunum yolu enfeksiyonları(ÜSYE); burun akıntısı, hafif ateş, öksürük belirtileri ile ortaya çıkar ve bunlar % 80-90 oranında virüs kaynaklıdır. Bu tür hastalıklarda antibiyotik tedavisi gereksizdir.

Bakteri kaynaklı (bakteriyel) hastalıklarda antibiyotik kullanımına yer vardır. Orta kulak enfeksiyonu, bakterilerin sebep olduğu  boğaz enfeksiyonları, zatürre, sinüzit ve idrar yolu enfeksiyonu gibi durumlarda antibiyotik kullanılmaktadır. Çocuklarda hastalık etkeninin bakteri olduğu kuvvetle düşünüldüğü veya kanıtlandığı durumlarda  doktor önerisi ile antibiyotik başlanmalıdır.

Antibiyotik Gereksiz Kullanılırsa Ne Olur?

Antibiyotiklerin kontrolsüz kullanımının en önemli sonucu, antibiyotik direnci oluşturmaktır. Antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon yapabilmesidir. Bunun sonucunda ise, daha sonra antibiyotiğe ihtiyaç duyulduğunda, bu antibiyotikler işe yaramazlar. Gereksiz antibiyotik kullanımı, insanlarda olması gereken yararlı bakterileri öldürüp, diğer zararlı bakterilerin antibiyotiklere dirençli olarak vücuda yerleşmesine zemin hazırlar. Ayrıca böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına, işitme problemlerine, ekonomik maliyete ve önemli yan etkilere yol açabilir.

Antibiyotikler Hakkında Yapılan Hatalar!

• Antibiyotik ateş düşürmez. Uygun  doz ve şekillerde kullanılan antibiyotik, hastalığın kaynağı olan enfeksiyonu ortadan kaldırdığı için ateş düşer.
• Soğuk algınlığı ve grip gibi viral hastalıklarda antibiyotik alımı gerekmez.
• Antibiyotik ağrı kesici değildir, burun akıntısını, öksürüğü hafifletmez.
• Hekim önerisi olmadan kullanılan antibiyotiğin faydası olmaz, aksine yaygın ve yanlış kullanıldığında hızla direnç gelişir.
• Doktorun önerdiği kullanım süresi bitmeden, çocuk iyileşmeye yaklaşınca antibiyotik kullanımını kesmek hastalık etkeninin yok olmasını engelleyecek ve tekrarlamasına neden olabilecektir.
• Antibiyotiği erken kesmek, antibiyotik direncine sebep olup, aynı hastalık etkeniyle tekrar karşılaşıldığında daha ağır bir antibiyotik kullanmayı gerektirecektir.

Çocuklarda Antibiyotik Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

* Doktorunuz antibiyotik önerdiğinde, tedavi talimatlarını dikkatle uygulamalı, çocuğunuzun tedavi sürecini takip etmelisiniz.

* Doz ve zamanlama kurallarına uymalısınız.

* Çocuğunuz iyileşir gibi olunca antibiyotik alımını kesmeyip, doktorunuzun önerdiği süreyi tamamlamalısınız.

* Arta kalan ilacı sonra tekrar kullanmamalısınız.

* Eğer doktorunuz çocuğunuza antibiyotik önermiyorsa, bu konuda ısrarcı olmamalısınız.

Sonuç olarak,

            Dünya Sağlık Örgütü, antibiyotiklerin yaklaşık % 50’sinin gereksiz yere kullanıldığına dikkat çekiyor. Antibiyotiklerin gereksiz ve yanlış yere kullanımı ise bakteride direnç oluşturup,  bakteri üzerindeki etkisini yok ediyor. Ülkemizin antibiyotik kullanımında üst sıralarda yer aldığını göz önünde bulundurursak, hastalıkların ileri aşamaları ve koruma tedavileri için kullanacağımız antibiyotik sayısını azaltmış olduğumuzu fark ediyoruz.

Toplumun ve çocukların sağlığı için, antibiyotik konusunda dikkatli olunmalı, gereksiz ve doktor kontrolü olmaksızın kullanımdan uzak durulmalıdır. Özellikle bebeklerde en güzel antibiyotiğin anne sütü olduğu unutulmamalıdır. Antibiyotik tedavisi ile ilgili doğru karar doktora bırakılmalı, tedavi doktorun önerdiği dozda ve zamanda uygulanmalıdır.

Sağlık sizinle olsun.

 

Stj. Dr. Tuğba EREL

 

Düzce Objektif – Çocuklarda Antibiyotik Kullanımı Köşe Yazısı