SORU11: Sağlık Bakanlığı’nın eşlerin atamasında kıdem ile ilgili düzenlemeyi kaldırdığı ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Eğer açık varsa kıdemli olan eş kıdemsiz olan eşin yanına atanabilir mi?

YANIT 11: Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde 4.4.2015 tarihinde yapılan değişiklikle eş durumu mazereti sebebiyle atanmada eşler arasındaki kıdemin etkisi kaldırılmıştır. Ancak eşler arasında statüye göre (uzman tabip, uzman diş tabibi, tabip, diş tabibi, eczacı gibi) sıralama vardır ve atamada ast üste tabidir. Eşlerin her ikisi de uzman tabip veya her ikisi de tabip ise aile birliğinin D veya C hizmet grubu bir ilde sağlanması esastır; yani her iki hekim bu illerden birine atanır.

SORU12: Aynı şehirde iki kez eş durumundan faydalanılamaması şeklinde bir durum söz konusu mudur?

YANIT 12: Eş durumu mazeretinden yararlanma ile ilgili düzenlemede, aynı şehir için ya da aynı eş için söz konusu mazeretin birden fazla kullanılamayacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.

SORU 13: Eşin tıp dışında herhangi bir alanda özel bir üniversitede akademisyen (yardımcı doçent, doçent, profesör) olarak çalışması durumunda eş durumundan tayin söz konusu olabilir mi?

 YANIT 13: Hekimlerin eş durumu nedeniyle atama ya da nakil talebinde bulunması halinde Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 20. Maddesine göre işlem yapılır. Yönetmeliğin 20/2-ç hükmüne göre “Eşi, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamında kurulan üniversitelerde öğretim üyesi olanların ataması eşinin görev yaptığı yere yapılır.” Bu hükme uygun olarak, eşi özel bir üniversitede ve tıp dışı bir alanda olsa da öğretim üyesi olanların eş durumu nedeniyle atama/nakil talepleri kabul edilmektedir.

SORU 14: Mecburi hizmette eş durumundan neden eşlerden birisi asistan ya da öğretim görevlisi olanların dışında kalanlar yararlanamamaktadırlar ?

YANIT 14: Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 20. maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinde “Eşinin görev yaptığı kurumun başka yerde teşkilatının bulunmaması, kadro veya mevzuatı açısından aile birliği mazeretine dayalı atanma imkânının olmaması halinde talebi değerlendirilir.” kuralı bulunmakla birlikte aynı Maddenin 7. Fıkrasındaki “Stratejik personelin yer değiştirme taleplerinde bu maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi ile beşinci fıkrası uygulanmaz.” hükmü ile hekimler bu haktan yararlanamaz hale getirilmiştir. Bu sebeple eşi öğretim görevlisi olan kişilerin eş durumu mazeretinden yararlanma istekleri kabul edilmemektedir. Türk Tabipleri Birliği, bu Yönetmeliğin iptali isteminde söz konusu düzenlemenin ayrımcı kuralının da iptalini talep etmiştir. Bu davanın sonucuna göre yeni bir uygulamaya gidilmesi mümkündür.

SORU 15: Uzman tabip mecburi hizmet atamasında uzman diş tabibi olan eşine tabi olarak atama talep edebilir mi?

YANIT 15: Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde 4.4.2015 tarihinde yapılan değişiklikle dişhekimleri stratejik personel tanımının dışında bırakılmıştır. Ayrıca, adı geçen Yönetmeliğe göre uzman tabip, uzman diş tabibine göre daha üst bir statü olarak tanımlanmış ve astın görev yeri üste bağlı olarak değiştirilir denilmiştir. Bu durumda, her ikisi de Sağlık Bakanlığına bağlı olarak görev yapan kişilerden uzman dişhekimi eş uzman tabip eşin mecburi hizmet için atandığı yere naklen atanacaktır.

SORU 16: Eşi araştırma görevlisi olan kişi mecburi hizmet atamasında eş mazeretinden atama talep etmek isterse eşinin asistanlığını bitirmesine en az 6 ay kalmış olması şartı sunulmaktadır. Bitirme süresi olarak belirtilen 6 aylık zamanı etkileyecek bir durum atama sürecinden önce veya sonra belli olursa atanmadaki şartı sağlamış olur mu? (Örnek olgu: İki eş arasında atanma süresi olarak normal şartlarda tam 5 ay olsun. Eğitimini henüz tamamlamamış eş süreç içerisinde gebe kalır ve eğitim süresinin uzayacağı kesinleşirse ya da asistanlık eğitimini herhangi bir sebeple uzatmak isterse mecburi hizmet ataması gelen hekim eşinin bu durumunu ne şekilde beyan edebilir, ya da beyan edilen bu durum süre uzamasını sağlayabilir mi?)

YANIT 16: Mecburi hizmet atamasında eşin uzmanlık eğitimi almakta olması haklı mazeret olarak kabul edilerek mecburi hizmet için uzmanlık eğitimi alınan ildeki bir kadroya atama yapılmaktadır. Ancak bunun için başvuru tarihi itibariyle eşinin kalan uzmanlık eğitim süresinin altı aydan fazla olması zorunludur. Bu çerçevede, eşin gebeliği sebebiyle uzmanlık eğitiminin uzamasının mecburi hizmet için atama talep edilen tarihte, bir başka ifadeyle başvuru tarihinde kesin olarak mevcut olması gereklidir; olasılık üzerine işlem yapılamaz. Ancak, mecburi hizmet için atama yapıldıktan sonra eşin uzmanlık eğitimine başlaması veya uzmanlık eğitiminin uzamış olması halinde eşin uzmanlık eğitimi yaptığı yara naklen tayin talep edilmesinin önünde bir engel yoktur. @doktorlarsitesi

SORU 17: Eş durumundan yararlanılarak ataması gerçekleştirilmiş hekimin mazeret durumu hangi şartlarda son bulur? Mazeret gerekçesinin tekrar tekrar beyanı gerekmekte midir? Ne kadar süreyle mazeret gerekçesini ortaya koymak gerekir? Tekrar mazeret beyanı gerektirmeyecek bir kadro bulunmakta mıdır, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ya da SB kadroları gibi?

YANIT 17: Eş durumu mazeretinden yararlanılarak eşin bulunduğu yere atama yapıldığında bu mazeretin devam ettiğinin her yıl Ocak ayında beyan edilmesi gerekir. Eşin vefatı, boşanma, eşin uzmanlık eğitimini tamamlaması gibi sebepler eş durumu mazeretinin ortadan kalkmasının örnekleri olarak sayılabilir. Bu durumda, Bakanlık hekimi bulunduğu yerden başka yere atama yetkisine sahip olmaktadır. Ancak, eş durumu mazereti sebebiyle atama yapılan yerde fiilen beş yıl çalışılmış olması halinde, eş durumu mazeretinin devam ettiğine ilişkin bildirim yapılmasına artık gerek bulunmamakta; söz konusu mazeret ortadan kalkmış olsa dahi çalışmaya devam edilebilmektedir.

SORU 18: Eşin özel sektörde çalışması halinde eş durumu için ne yapabilir? Hukuksal sürece başvurulabilir mi?

YANIT 18: Eş durumu mazeretinin kabul edilebilmesi için asıl olan eşlerin her ikisinin de Devlet memuru olmasıdır. Bunun istisnaları Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde belirtilmiştir. Her ne kadar istisnai olarak sayılanlar arasında eşi özel sektörde çalışanlar da mevcut ise de 20. maddenin son fıkrasında tabiplerin söz konusu istisnadan yararlanamayacaklarına ilişkin hüküm bulunması sebebiyle tabipler bu haktan yararlanamamaktadır. Ancak, Devlet memurlarının yer değiştirme suretiyle atanmalarını sağlamak amacıyla Bakanlar Kurulu Kararıyla çıkartılmış olan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik’te 16.8.2015 tarihinde yapılan değişiklikle istisnasız olarak bütün memurların en az üç yıl süreyle özelde çalışmakta olan eşleri sebebiyle eş durumu mazeretinden yararlanma hakkı tanınmıştır. Bu Yönetmelikte ayrıca, Kurumların kendi hizmet özelliklerine göre ayrıntılı düzenlemeleri kendi çıkartacakları yönetmeliklerde düzenleyebilecekleri ancak bu kuralların çerçeve Yönetmeliğe aykırı olamayacağı 28. maddede “Özel Yönetmeliklerde bu Yönetmeliğe aykırı hükümler yer alamaz” şeklinde ifade edilmiştir. Bu durumda esasen Sağlık Bakanlığı’nın eşi özelde çalışan tabiplerin eş durumu mazeretinden yararlanma haklarını ihlal eden Yönetmelik kurallarının hukuka aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Türk Tabipleri Birliği tarafından Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinini iptali isteminde söz konusu kuralın dayürütmesinin durdurulması ve iptali istenmiştir. Davada henüz bir karar verilmemiştir. (Temmuz 2015 itibarıyla)

SORU 19: Doğum izni süreci ve mecburi hizmet yükümlülüğü ile ilgili durum nedir?

YANIT 19: Doğum izninden yararlanabilmek için kamu hizmetine katılmış olmak gerekir. Bu nedenle, önce kuraya katılmak, ardından doğum sebebiyle hak edilen iznin kullanılması için ilgili sağlık müdürlüğüne başvuru yapmak gerekir. Kuranın çekilmesi ve göreve başlanmasından sonra doğum iznine ayrılmak, Devlet memurluğu başladığından bir kısım dönemin aylığının alınması ve sağlık güvencesinden yararlanılabilmesi bakımından avantajlıdır. Ancak tercih edildiğinde, doğum sebebiyle mecburi hizmet atamasının ertelenmesi de mümkündür. Zira, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun Ek 4. Maddesinin ikinci fıkrasında haklı bir mazeret sebebiyle mecburi hizmetin geciktirilebileceği düzenlenmiştir. Her ne kadar doğum sebebiyle mecburi hizmetin ertelenebileceği sürenin ne kadar olabileceğine ilişkin açık bir düzenleme Yasa’da mevcut değilse de bu sürenin Devlet memurluğunda olduğu gibi iki yıl olarak uygulanması yerindedir. Doğum sebebiyle kuranın ertelenmesi talebi kuraya esas listede ismin çıkmasından sonra Sağlık Bakanlığına başvurularak yapılabilir.

SORU 20: Doktora ya da yüksek lisans gibi bir programa kayıt olunursa bu programa uygun bir şehir yerleştirmesi talep edilebilir mi? Bu konuda hukuksal girişimde bulunulabilir mi?

YANIT 20: Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde mazeretler eş durumu ve sağlık mazereti olarak belirlenmiştir. Bunun dışında boşanma veya şiddete uğrama ve benzeri istisnai mazeretlerle ilgili düzenlemelere yer verilmiştir. Ayrıca, sağlık alanındaki öğrenim sebebiyle yer değişikliği talebinde bulunulabileceği düzenlenmiş ise de stratejik personel olarak kabul edilen tabipler bakımından bu hak da kısıtlanmıştır. Ancak, eğitim hakkının anayasal bir hak olması ve doktora ya da yüksek lisans yapılan yere atama/nakil yapılmasının hizmet gereklerine aykırı olmaması durumunda tabip ve uzman tabiplerin ilgili yere atanmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Söz konusu koşullar uygun olmasına karşın sadece Yönetmelikte bu yönde düzenleme bulunmadığı gerekçesiyle olumsuz işlem tesis edilmesi durumunda iptali için dava açılabileceği dikkate alınmalıdır. Diğer yandan bu düzenleme de Türk Tabipleri Birliği tarafından ilgili Yönetmeliğin iptali istemiyle açılan davaya konu edilmiş ise de henüz bir karar verilmemiştir.

MECBURİ HİZMET HAKKINDA EN ÇOK MERAK EDİLENLER VE YANITLARI (Bölüm 1)