DSN – Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Temsilcimiz Stj. Dr. Pelin Öztürk, ‘Kurban Bayramı’nda Nasıl Beslenmeli? Nelere Dikkat Etmeli?’ konusunu işin uzmanına Beslenme ve Diyet Uzmanı Reşide Ezgi Mumcu’ya sordu, bu keyifli özel röportajı sizinle paylaşıyor şimdiden afiyetler diliyoruz…

Öncelikle küçük büyük hayatımda bir şekilde yeri olan olmayan herkesin bayramını kutluyor birlikte nice bayramlar geçirmemizi diliyorum…Bayram telaşı arasında yazıma tıklayacak vakit ayırdığınız için de teşekkür ediyorum. Çünkü şu an tam doğru zaman, bu yazı bir bayram yazısı, bu yazı bir beslenme yazısı yani bu yazı tam bir Kurban Bayramında tıklanacak yazı.

Her yazım benim için ayrı bir heyecan,ayrı bir mutluluk ama bu seferki gerçekten farklı çok farklı …İlk kez yazımda alanında bilgisine en güvendiklerimden biri olan hayatıma en büyük dokunuşu yapan ve 21 yıldır sahip olamadığım bir ablam olan Şişli Memorial Hastahanesi’nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Reşide Ezgi Mumcu’yu konuk ediyorum. Yaz tatili dönüşü,bayram tatili öncesi, beslenmede ipin ucu nerelere kaçtı bilemeyenler için bir nefes aldıracak bir yazımız olsun herkese bir faydası dokunsun dedik. Bu röportajda bizde çok heyecanlıydık çünkü birbiriyle iç içe  olan iki meslek grubundayız ve ileriye dönük yapacaklarımız içinde bu ilk işbirliğimiz bu yüzden hatamız olursa affınıza sığınıyoruz.Sağlıklı beslenme ve spora olan düşkünlüğüm son 3 yıldır hat safhada olduğunu bilen bilir 🙂 (Sesleri duyar gibiyim 🙂 Bu yoldaki en büyük destekçilerimden olan Sayın Ezgi Mumcu’ya hem aklımızdaki sorulara yol gösterici olması için hemde dikkat etmediğiniz takdirde kalp damar hastalıkları başta olmak üzere birçok rahatsızlığa davetiye çıkaran 9 günlük Kurban Bayram’ı gibi bir tatil öncesi kulak verelim istedim…

 

1-Merhaba,öncelikle ben sizi çok yakından tanıyorum ama röportaj gereği sizi bir tanıyalım 🙂 Kendinizden bahseder misiniz ?

 

Merhabalar, ilk önce yazında bana da yer vererek nazik davetin için çok teşekkür ediyorum. Ben Ezgi Mumcu. Yeditepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümü 2013 mezunuyum. Spor merkezleri de dahil olmak üzere Avrasya Hastahanesi, Kolan International Hospital başta olmak üzere poliklinik ve klinik diyetisyen olarak görev aldım. Ağustos ayı itibariyle Şişli Memorial Hastahanesi’nde poliklinik hizmeti vermeye devam ediyorum. Diyetisyenlik denildiğinde lütfen sadece zayıflama ya da kilo alma programları uyguladığımız zannedilmesin, birçok metabolik hastalık, operasyon öncesi-sonrası hastaların beslenmesinin programlanması, gebe beslenmelerinin düzenlenmesi gibi birçok alanda hizmet veriyoruz. Yanlış olan genel bir algıyı düzelterek başlamak isterim.

 

2-Tatil dönüşlerinde bayramlarda hele ki Kurban Bayram’ları sonrasında vücuda  aniden aşırı kalori yüklemesi görülüyor ve bu beraberinde birçok hastalığa kapı açıyor.Sizinle bu yüzden bayrama girmeden son bir uyarı niteliğinde böyle bir görüşme yapalım istedim.İlk olarak bayramda nelere dikkat etmeliyiz,neyi ne kadar ,ne zaman tüketmeliyiz ?

Kurban Bayram’ı kapımızda. Birçok evde baklavalar, börekler ,sarmalar yapıldı bile. Danışanlarımdan biliyorum. (Burada laf bana geldi 🙂Toplumumuzda bayramlar çok özel bir yere sahip olup yemek yemek ve yedirmekle bağdaştırılmış durumda. Hal böyle olunca besin tüketiminde ciddi bir artış oluyor ve bu durum sonrasında panik içerisinde diyetisyeninizle buluşmanızı sağlıyor. Aslında neyi ne kadar tüketeceğimiz bireye göre değişkenlik göstermektedir. Metabolizma hızı olarak adlandırdığımız olaydan dolayı. Yani siz 1 dilim börek yiyebilirken bir başkası 2 dilim börek tüketebilir. Yaş,kas oranı, cinsiyet, aktivite durumu gibi birçok faktör etkili bu durumda. Ama her kim olursa önümüzdeki günlerde kırmızı et tüketiminin artacağını biliyoruz. Bu nedenle bireylerin gün içerisinde 1 öğünde et ve türevlerini tüketmelerini öneriyoruz. Bu tüketiminde yağsız,fırın torbasında yada ızgarada pişirilmiş et ürünleri olmasına dikkat edip kızartma ve özellikle kavurmalardan uzak durulmalı. doktorlarsitesi.net Böbrek hastası, diyabet hastası, kalp hastası gibi kronik hastalıklara sahip bireylerin ise bu 1 öğün tüketimini her gün yapmamaya dikkat etmeleri gerekiyor. Aşırı et tüketimine bağlı mide rahatsızlıkları, bağırsak problemleri yaşanabilir. Bu nedenle gün içerisinde sebze-meyve tüketimi ihmal edilmemeli.  Bayramda kesilen et muhakkak dinlendirilmesi gerekiyor. Yani kesilen etlerin “ölüm sertliği” dediğimiz pişirilmesi ve sindirimi zor bir halde olduğundan en az 1-2 gün dinlendirilmesi gerekiyor. Bayram etlerini kendi yağında pişirmeniz tercih edeceğiniz en sağlıklı yöntemlerden biri aslında. C ve E vitamini açısından zengin olan etin tüketilirken C vitamini içeren besinlerle kombinlenerek tüketilmesi etin içerisinde bulunan demirin emiliminin artması açısından çok önemli. Yani etin yanında tüketeceğiniz bol limonlu yağsız bir salata hem demir emiliminizi artırıp hem bol posa içermesinden dolayı sindirim sisteminizin çalışmasını rahatlatacak hem günlük lif alımınızı sağlamış olup bağırsak problemi yaşama olasılığınızı en aza indirgeyecebilirsiniz. Hareketi her durumda hayatımızdan çıkarmamakla birlikte bayram ziyaretlerine yürüyerek gitmeyi tercih edebilirsiniz. Bayramlarda su tüketiminde de ciddi azalmalar yaşanır benim önerim öğün önceleri su içmeyi unutmamaları. Hem sindirim sisteminizin çalışmasını rahatlatacak hemde midede öğün öncesi hacim kaplayacağı için daha az besin almanızı sağlayacaktır.

3-Toplumumuzda birçok kişi Kurban Bayram’larında “Et bu birşey olmaz, tatlıyı ben kendim yaptım kızım kilo yapmaz. “diyerek ısrarlarda bulunuyor. Bu konudaki fikirleriniz neler, bu ısrarcı tutumlar karşısında önerilerinizi alabilir miyiz.

Toplum olarak yemeyi ve yedirmeyi çok seviyoruz. Ne yazılı misafirperverlik anlayışımız bunun üzerine kurulu. Biraz karşı tarafı anlamamız gerektiğini düşünüyorum. Sağlık problemi olabilir, aşırı tok olabilir, tatlı sevmiyor olabilir ya da en önemlisi sağlığına dikkat ediyor olabilir. Kişinin zorlanmaması gerektiği kanısındayım ama bende bu durumlarla karşılaşıyorum. Ve kendimce bir yöntem uyguluyorum. İkram edilen tabaktaki en masum bir yiyeceği seçiyorum ve onu birisiyle paylaşmayı tercih ediyorum.Paylaşmak güzel şey, deneyebilirsiniz. 🙂

 

4-Yine bayramlarda ev gezmeleri,gelen giden misafirlerden dolayı normal yaşantısında spor yapanlar sporu aksatabiliyor,diyet yapanlar bayram sonrası toplarım psikolojisine girebiliyor.Sizce bu ne kadar doğru, egzersiz ve bayram sonrası toplama çabaları hakkında ne düşünüyorsunuz ? 

 

Bayramda beslenme şeklimiz, uyku düzenimiz, spor alışkanlıklarımız, sıvı alımımız ne yazık ki değişkenlik gösteriyor. Bayram sonrası tartıya çıkıyoruz ve 2 kg almış oluyoruz. Paniklemeyin ! Bu artışın sebebi tamamen yağ değil ! Vücudunuz aşırı karbonhidrat tüketimine bağlı ödem tutulumu yaşıyor. Toparlanma döneminde aşırı karbonhidrat içeren besinlerden uzak durun. Daha hafif ve sebze ağırlıklı besinlere yönelin. Aktivite diyince illaki aşırı spor yapmam gerek diye strese girmeyin. Yapabileceğiniz en güzel egzersiz yürüyüş ! Tatil diye fazla uyumak yerine 1 saati yürüyüş ile değerlendirin. Böylece vicdan azabı yaşamamış olursunuz. Tabiki ” Zaten yürüyüş yaptım bunu yemek benim hakkım ! ” psikolojisine girmediğiniz sürece. 🙂

 

5-Sene içerisinde de bayram,tatil ya da herhangi bir zamanda aşırıya kaçıldığı zaman sonrasında

ölüm diyetleri,detoks suları,protein diyetleri,yok nane çayı yok hibisküs çayları gibi kısıtlamalar yapılıp egzersiz süreleri maximuma çıkarılıyor. Vücuda yapılan bu şaşırtıcı yöntemlerin ne kadar faydası var ya da varsa zararları nelerdir?

 

Yaşadığımız süre boyunca özel günlerimiz bitmeyecek. Eğer biz her doğum günü her bayramda yeme durumunu abartıp ertesi günlerde detokslardan, aşırı spordan, açlıktan medet umarsak kilo problemimizin sürekli devam edeceği bir gerçek. Ki her zaman söylediğimiz gibi bu gibi yöntemler kısa sürede iyi sonuç veriyormuş gibi görünse de metabolizma hızınızı azalttığından dolayı geri dönüşü verilenden çok daha fazla kilo ile olacaktır. Bunu bedeninize yapmayın. Aniden ağır egzersiz programlarından kaçının. Yoğun spor yaptığınızda kalori dengenizi sağlayamayabilir, iştahınıza hakim olamayabilirsiniz. Bu konuda yine kişiye özel programlar ile yönlendirmeler yapan  spor eğitmenlerinden yardım alabilirsiniz. Amacımız bugünlerden de kilo almadan, mevcut durumumuzu koruyarak, istediğimiz besinleri doğru miktarda ve zamanda tüketerek yaşamımıza adapte etmek olmalı. Bu durum da diyetisyeninizin size vereceği beslenme eğitimi ile mümkün. Her birey tek ve özel. Listeniz de size özel ve uygun olmalı, sizi bunaltmamalı, strese sokmamalı bunu başarabilirseniz sonuçlarına siz de inanamayacaksınız. 🙂

 

6-Kurban Bayram’ı hafta sonuyla birleştiği için bunu fırsat bilerek tatille gidip açık büfelerde kendilerini kaybedenlere önerileriniz ne olacaktır?

 

Tatile gitmesinler.(Gülüyoruz 🙂 Bütün bir yıl çalıştım, herşey dahil otelde tatile gelmişim herşeyi yiyeceğim psikolojisine girmemek gerekiyor. Bu durum genelde “duygusal açlık” diye adlandırdığımız bir olay. Sonuçta mide kapasiteniz belli. Baktığınızda günlük hayatta tükettiğiniz her besine açık büfelerde de rastlayabiliyorsunuz ama nedense yanlarına bile uğramıyorsunuz. Bana göre tatile gittim kilo aldım kısmı işin kolaya kaçışı oluyor biraz. Izgara et, tavuk, balık tercih edilebilir yine zeytinyağlılardan azar azar bir tabak yapılabilir. Ara öğünlerde 10 fındık, 6 badem, 3 ceviz gibi porsiyonlara dikkat ederek meyve ile birlikte tüketilebilir.  Bol bol yüzebilirler, yemek sonraları civarda yürüyüşler yapabilirler. İstediklerinde imkanlar bulacaklardır ve tatil sonrası da kabusa dönüşmeyecektir diyelim.

 

7-Peki , bir bayram gününde yiyeceğimiz şeyler az çok belli oluyor hele Kurban Bayram’larında. Kavurma etler,zeytinyağlı sarmalar,baklavalar ,börekler ,bayram sabahı kahvaltıları…Kısacası tehlike çanları çalıyor. Biliyorum ki sen her zaman önemli olan porsiyon dersin. Peki bu yiyecekleri ne kadar tükettiğimizde beslenmemizden neleri, ne kadar eksiltmeliyiz ? 

 

İşte örnek danışan.Porsiyon kontrolünde senin ne kadar dikkatli olduğunu biliyorum.( Aferini kaptım ! ) Umarım bu durumu bütün danışanlarımda oturtabilirim. Ama burada da bayram ikramlıklarının nelere karşılık olduğunu belirtip bireyleri biraz rahatlatalım. İlk kuralımız şu ki “ Ben hepsini yiyeceğim karşılığındaki sağlıklı besinleri yemem olur biter.” diye bir şey yok ! Öyle bir kural koymuyoruz.Değişimlere gelirsek;

– 1 dilim börek=2 dilim ekmek+30 gr peynir

–  6-7 adet zeytinyağlı sarma=2 dilim ekmek

–  1 adet baklava eğer hazır yapım ise neredeyse bir öğün değerinde o yüzden değişim hakkı vermeyeceğim.Baklava yerine sütlü tatlı (1 sb.süt + 1 dilim ekmek+1 meyve ) hatta dondurma şahane olacaktır. Tabiki tüm bu besinlerin ev yapımı olması tercihimiz. Et ürünlerinde de bayanlar 100 gr. , erkekler ise 150 gr. geçmemelidirler. Tüm bu miktarlar kişiden kişiye göre değişmekle birlikte ortalama porsiyonlardır.

 

8-Bayram sonrası nasıl beslenmeliyiz ? Vücudumuzdaki yiyeceklerle gelen ödem, aşırıya kaçılmışsa alınan kilolar ve hareketsiz bir bayram geçirmişsek tekrar spora dönüş ve beslenmemizde eski rutinimize dönüşte geçiş aşaması nasıl olmalıdır? 

Aşırı et ve et ürünlerinin, şekerli ve karbonhidratlı yiyeceklerin tüketildiği bir dönemden çıkmış olacağız. Eski öğün düzenlerine hemen geri dönmeliler. Ara öğünler tekrar uygulanmaya başlanılmalı. Ana öğünlerde ise et, tavuk gibi hayvansal kaynaklı proteinler yerine kurubaklagiller gibi bitkisel kaynaklı proteinlere yer vermeliler. Mutlaka diğer ana öğün sebze ağırlıklı olmalı. Peynirli salata şahane bir alternatif olabilir. Ya da zeytinyağlı bir sebze yemeği yanında protein bakımından zengin süt ve kefir,yoğurt, ayran gibi süt ürünlerine yer verilebilir. Bayram boyunca spor yapmayanlar da kendilerine birden çok yüklenmemelidirler. Yürüyüş, hafif koşu, yüzme gibi programlarla kendilerini spora tekrar adapte edebilirler.

 

9-Yine bayramlarda sıvı tüketimi ihmal edilebiliyor. Özellikle su. Çay, türk kahvesi ise tüketimi oldukça artıyor bu günlerde.Bu konuda fikirlerin neler ?

 

Ne yazık ki su tüketmeyi sevmeyen bir toplumuz. Çay, kahve tükettiğimizde su ihtiyacımızı karşıladığımızı düşünüyoruz ama burada yanılıyoruz. Çay, kahve gibi kafein içeren içecekler “diüretik” diye adlandırılan vücüttan sıvı kaybına neden olan içecekler grubundadır. Bu yüzden günde 5 bardaktan fazla çay ve kahve tüketilmemelidir. Yanlarında su ile tüketilirse bu etkileri minimuma indirilebilir. Yine bitki çayları, maden suları, şekersiz ev yapımı  limonatalar, kompostolar, ayran, kefir de bu dönemlerde sağlıklı ikramlar arasında olmalıdır.

 

10-Evlerimizde misafirlerimize sağlıklı ikramlar sunma fikri şuan bana mantıklı gelse de biliyorsun ki annelerimiz bu konuda çok net. “BAKLAVASIZ,  DOLMASIZ BAYRAM MI OLUR ?” 🙂 Bizlere önerebileceğin, tercih etmemizi isteyeceğin tatlı önerileri neler ? Şu sağlıklı tariflerimizden versek mi ? Ne dersin ?

 

Bizi ülkeden kovmalarını istemeyiz teyzelerimizin değil mi Pelinciğim:) O baklava muhakkak ki yapılacak, ben bu yüzden müdahale etmeyi bıraktım mesela. Hepimiz kendimizden sorumluyuz; bu noktada bizim seçimlerimiz önemli.

Ben mesela çikolata, şeker, lokum ikram edilmesi yerine kuru meyveler, badem, fındık, ceviz gibi atıştırmalıkların ikram edilmesinden yanayım. Havalarda sıcak olduğundan dolayı baklava ikramı yerine 2 top dondurma hem kalsiyum açısından hemde besin değeri açısından baklavadan çok daha yararlı bir tatlı tercihi. Bizim sağlıklı tariflerimizde çok güzel ama sanıyorum yulaf ezmesinden kurabiye, chia tohumlu puding ikram edersek ziyaretimize kimse gelmeyecektir. Hareket edelim, porsiyon kontrolünü unutmayalım ve bayramlarımız yemek yemek için değil birbirimizi hatırlamak, bir araya gelmek için var. Bol sevgiyle, mutlulukla, sağlıklı günlerde tekrar bir araya geleceğimiz nice bayramlar geçirelim.

 

11-Son olarak sana nereden Nasıl ulaşabiliriz ? Sihirli dokunuşundan faydalanmak isteyenler olacaktır sanıyorum ki. 🙂

 

Tekrar teşekkür ediyorum bu içten sohbet için. Abla-kardeş durumumuz yanında meslektaş gibi sohbet etmek de çok keyifliydi. İstanbul’da ikamet edenler için Şişli Memorial Hastahanesi’ne gelmeleri yeterli. 0212 314 66 66 numarasını tuşlayarak hastahanemize ulaşabilirler ya da [email protected] adresinden de e-mail yoluyla irtibata geçebiliriz. Bunun yanında Facebook ve İnstagram sayfalarımdan bilgiler paylaşıyorum oradan da takip edebilirler.  Yani her yerden danışanlarıma ulaşıyorum. Asla kaçmaz elimden. Ummadığınız anda mesaj atıp tam pastanın tadına bakacakken vazgeçirebilirim . 🙂(Tecrübeyle sabit hissediyor valla !)

https://www.facebook.com/Diyetisyen-Ezgi-Mumcu-797071557014018/ http://instagram.com/dyt.ezgimumcu

Herkese sevdikleriyle birlikte geçireceği huzurlu, mutlu, sağlıklı bayramlar diliyorum. Sevgiler…

---

Bende bu hoş sohbet için değerli vaktini bize ayırdığı için Dyt. Ezgi Mumcu’ya teşekkür ediyorum. İleriki dönemlerde alanında uzman kişileri yine konuk etmeye çalışacağım. Bu konuda öneri ve fikirlerinizi bekliyorum.  Ve herkese sağlıklı, mutlu, sevdikleriyle birlikte geçireceği nice bayramlar diliyorum…

Röportaj: DoktorlarSitesi.NET (DSN) adına Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Temsilcisi Stj. Dr. Pelin Öztürk