DoktorlarSitesi.NET Cerrahpaşa Tıp Fakültesi (Türkçe) temsilcisi Stj. Dr. Pelin Öztürk 13 Şubat Dünya Epilepsi Günü sebebiyle bu yazıyı kaleme aldı…
Bir tıp fakültesi öğrencisi olmanın yanında
23 yıldır epilepsi nöbetleri ile savaşan güçlü bir annenin kızıyım.
Bu nöbetleri yaşayarak öğrenmiş biriyim desem yanlış olmaz sanırım.
Annem de babam da epilepsi hakkında ilk günden beri bilinçlenmeye önem veriyorlar.
Hastalık konusunda bilincin ve farkındalığın ne kadar önemli olduğunu onlardan öğrendim ben
Ne zaman ve nasıl geleceği belli olmayan nöbetlerle kendini gösteren epilepside yanlış tek bir bilginin hayati sonuçlara mal olabileceği bir gerçek.
Bu yüzden Türk Epilepsi ile Savaş Derneği, 13 Şubat Dünya Epilepsi Günü dolayısıyla epilepsi hastalığında toplumsal farkındalık oluşturmak amacıyla “Epilepsi için Bak” isimli kampanyayı başlattı. Kampanya kapsamında epilepsi farkındalık rengi olan mor ve gözlük ikonunu birleştirerek İstanbul, Ankara, Şanlıurfa, İzmir gibi illerde alışveriş merkezlerinde standlar kurulup bilgilendirme broşürü dağıtımı yapılacağı dernek başkanı Prof.Dr.Naz Yeni tarafından dile getirildi. Umuyorum ki farkındalığı arttırmak, ulaşılan her bir kişinin epilepsi hastalarına destek olması bu konuda hayal edilen bilinç düzeyine ulaşılmasını sağlayacaktır.
Peki nedir epilepsi ?
Epilepsi, 100 milyar hücreden oluşan eşi benzeri olmayan bir sistem olan beynin kısa süreli olarak anormal elektrik yayması olarak tanımlanır.Beynin bir bölgesesinden başlayan bu elektrik deşarj ya o bölgede kalan parsiyel nöbet halinde ya da tüm beyne yayılan jenaralize tip nöbetler ile seyredebilir. Nöbet anında yaşananlar beyin aktivitesindeki değişikliğin nereden başladığına ve ne kadar hızla yayıldığına bağlıdır.
Nöbetlerin tekrarlaması, beyinde oksijensiz kalmaya bağlı bazı etkilere yol açabilir. Her nöbet bir sonrakinin ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir. Tedavisiz kalan küçük nöbet türlerinin bir süre sonra büyük nöbetlere dönüşme olasılığı vardır. Bu nöbetlerde hastanın maruz kalabileceği merdivenden düşme, kişi sokakta ise trafik kazası, suda boğulma gibi tehlikeler vardır. Bu tehlikeleri barındırmasından dolayıdır ki epilepsi hastaları ve hasta yakınları,sağlık çalışanları başta olmak üzere toplumda nadir görülmeyen bu hastalık konusunda bilinçlenmek, farkındalık yaratmak hayati önem taşır. Epilepsi, mutlaka doktora başvurulması ve doktorun gerekli gördüğü sürece kontrol altında kalınması gereken bir hastalıktır. Bu durum, epilepsinin ömür boyu devam edeceği şeklinde algılanmamalı. Epilepsinin bazı türleri hasta belli yaşlara geldiğinde kendiliğinden tamamen düzelebilir ve ilaç tedavisine gerek duyulmayabilir. Ancak bu hassaslık derecesine de bağlı olabilir ve ne yapılacağına ilişkin kararı doktor vermelidir. doktorlarsitesi.net
Halk arasında sara hastalığı olarak bilinen, 40dan fazla farklı nöbet tipi ile kendini gösterebilen bu hastalık birçoğumuzun hayatıyla iç içe üstelik .
Epilepsi hastası bir tanıdığınız şu an olmayabilir. Hayatınızda ilk defa epilepsi kelimesini duyuyor olabilirsiniz. Ama bu kadar sık görülen bu hastalık sizin karşınıza her an çıkabilir ve bir kişinin hayatını kurtarmış olabilirsiniz. dsn Durakta, restaurantta, yolda yürürken hiç beklemediğiniz bir anda nöbet geçiren bir epilepsi hastasıyla karşılaşabilirsiniz.
Nöbet anında yapılması gerekenler her birimizin yapabileceği kadar basit bir o kadar da hayati önem taşıyor üstelik. Ben büyüyüp bu nöbetleri kapı kenarından izlemeyi bırakıp müdahale etmeye başladıkça gördüm ki toplumumuz bu konuda oldukça yanlış bilgiye sahip malesef. Ki annem bile hala nöbetlerine soğanın iyi geldiğini söylerken nöbet sırasında annemi ayıltmak için gözüne bir şişe kolonya sıkan tanıdıklarımız da vardı. Elbette bunların hiçbirisi kötü niyetle yapılan şeyler değildi ama sonuçları ölümcül olabilen, yanlış bilgiler. Oysaki yapılması gerekenler konunun uzmanları tarafından önerilen bu 13 maddede açıklayıcı bir şekilde yazıyor.
Öncelikle sakin olun, hastanın yanından ayrılmayın, yardıma gerek varsa başkasını gönderin
- Hastanın hareketlerini durdurmaya VE/VEYA engellemeye çalışmayın!
- Hastayı güvenli bir yere yatırın veya alın!
- Yaralayabilecek ucu sivri veya sert eşyalardan (Sivri köşeler vb.) hastayı uzaklaştırarak veya bunları hastanın yanından uzaklaştırarak hastayı koruyun!
- Sıkı giysileri varsa giysilerini gevşetin (kravat, kemer gibi), şayet takıyorsa gözlüğünü çıkartın!
- Sabit ve rahat olacak bir şekilde onu bir tarafa doğru yatırıp, tükürüğünün dışarı akması sağlayın. Rahat nefes alması için mümkünse ağzını ve solunum yolunu açık tutun!
- Asla ağzına bir şey sokmaya veya koymaya (örneğin, dişlerini sıkıyorsa açmaya veya su vermeye ) çalışmayın!
- Çene ile ilgili zorlayıcı hareketler zararlıdır!
- Nöbet sırasında ilaç vermeye çalışmayın, kendi kendinize nöbetin geçmesine yönelik bir şey yapmayın! Soğan, kolonya vb. şeyler koklatmayın!
- Epilepsi krizi olduğu bilinen bir kişi ise yapay solunum veya kalp masajı yapılmasına gerek yoktur!
- Hastanın üzerinde epilepsi hastası olduğunu gösteren ve/veya öyle ise sizin neler yapmanız gerektiğini açıklayan bir kart, veya sağlık karnesi olup olmadığına bakın!
- Nöbetinin bitmesini bekleyin!
- Unutmayın ki, sıklıkla nöbet sonrasında kişi yorgun, ne yaptığını bilemez haldedir, dolayısıyla bu aşamada elinizden geldiğince sakin ve güven verici olun! Engellemeler olumuz olabilir ama açık bir cama veya yola doğru gitme vb hareketlere yumuşakça engel olun!
- Nöbet hakkında verebileceğiniz bütün bilgilerin hem hastaya, hem de doktora yardımcı olacağını unutmayınız!
Epilepsi hastası olmakta, epilepsi hastasının yakını olmakta her an tetikte olmayı gerektiren durumlar. “ Ya annem yalnızken nöbet geçirirse ? Aradım, ama açmadı acaba nöbet mi geçirdi ? Arkadaşları nöbet anında yapılacakları biliyor mudur ? Saat tam 8 de annemi arayayım, nöbet engelleyici ilacını unutmasın ? “gibi gibi durumlarla her gün iç içe olan biri olarak söylüyorum ki nöbet anında hastadan çok hastanın yanındaki kişilere iş düşüyor. Epilepsi hastalarının gerek sosyal çevre gerek iş hayatı gerek spor alanlarından kendilerini uzak tutması sık görülen bir tutum. Oysa ki bilinç ve farkındalık düzeyini artırarak hastaların hayatlarında yapacakları küçük koruyucu değişikliklerle günlük hayatlarına aynen devam etmesi mümkün. Bu konularda (epilepsi ve iş,epilepsi ve spor, epilepsi ve çocuk..vb) Türk Epilepsi ile Savaş Derneği başta olmak üzere birçok konunun uzmanları tarafından oluşturulmuş sosyal platformlar mevcut. Benimde faydalandığım derneğin linkini aşağıya ekledim göz gezdirmekte fayda var derim.
Korkutucu olan nöbet değil nöbete yanlış yaklaşımdır !
http://www.turkepilepsi.org.tr/
Stj. Dr. Pelin ÖZTÜRK – DoktorlarSitesi.NET Cerrahpaşa Tıp Fakültesi (Türkçe) Temsilcisi
Tıp ve Sağlık Gündemi 